«آسان» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «آسان» در غزلیات حافظ شیرازی
- الا یا ایها الساقی ادر کاسا و ناولها
که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل ها - فغان که آن مه نامهربان مهرگسل
به ترک صحبت یاران خود چه آسان گفت - قره العین من آن میوه دل یادش باد
که چه آسان بشد و کار مرا مشکل کرد - چه آسان می نمود اول غم دریا به بوی سود
غلط کردم که این طوفان به صد گوهر نمی ارزد - گر چه بر واعظ شهر این سخن آسان نشود
تا ریا ورزد و سالوس مسلمان نشود - زیادتی مطلب کار بر خود آسان کن
صراحی می لعل و بتی چو ماهت بس - گفت آسان گیر بر خود کارها کز روی طبع
سخت می گردد جهان بر مردمان سختکوش - تحصیل عشق و رندی آسان نمود اول
آخر بسوخت جانم در کسب این فضایل - تازیان را غم احوال گران باران نیست
پارسایان مددی تا خوش و آسان بروم - من از دست غمت مشکل برم جان
ولی دل را تو آسان بردی از من - از جان طمع بریدن آسان بود ولیکن
از دوستان جانی مشکل توان بریدن - گر چه راهیست پر از بیم ز ما تا بر دوست
رفتن آسان بود ار واقف منزل باشی - ملول از همرهان بودن طریق کاردانی نیست
بکش دشواری منزل به یاد عهد آسانی - سعدی شیرازی
- «آسان» در غزلیات سعدی شیرازی
- سعدی آسانست با هر کس گرفتن دوستی
لیک چون پیوند شد خو باز کردن مشکلست - هزار سختی اگر بر من آید آسانست
که دوستی و ارادت هزار چندانست - سعدیا با یار عشق آسان بود
عشق باز اکنون که یار از دست رفت - جان باختن آسانست اندر نظرت لیکن
این لاشه نمی بینم شایسته قربانت - پس از دشواری آسانیست ناچار
ولیکن آدمی را صبر باید - گر تنم مویی شود از دست جور روزگار
بر من آسانتر بود کآسیب مویی بر تنش - کنون به سختی و آسانیش بباید ساخت
که در طبیعت زنبور نوش باشد و نیش - نصیحت گفتن آسانست سرگردان عاشق را
ولیکن با که می گویی که نتواند پذیرفتن - اول چراغ بودی آهسته شمع گشتی
آسان فراگرفتم در خرمن اوفتادی - دریغا عهد آسانی که مقدارش ندانستم
ندانی قدر وصل الا که درمانی به هجرانی - خیام نیشابوری
- «آسان» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «آسان» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- در رخ جان بخش او بخشیدن جان هر زمان
گشته در مستی جان هم سهل و هم آسان ما - سهل گیرش تا به سهلی وارهی
هم دهی آسان و هم یابی ثواب - بهر هر كشته او جان ابد گر نبود
جان سپردن بر عاشق ز چه آسان شده است - دست بر هر كجا نهی جانست
دست بر جان نهادن آسان نیست - صنوبر گفت راه سخت آسان شد به فضل حق
كه هر برگی به ره بری چو تیغ آبدار آمد - چرا آسان نماید كار دشوار
كه تقدیر از كمین عقلت رباید - بسی این كار را آسان گرفتند
بسی دشوارها آسان نماید - خبرت هست كه ریحان و قرنفل در باغ
زیر لب خنده زنانند كه كار آسان شد - شمس تبریز نردبانی ساخت
بام گردون برآ كه آسان شد - جان سپردن به عشق آسانست
وز پی عشق توست آسانتر - دل را منه بر دیگری چون من نیابی گوهری
آسان درآ و غم مخور تا منت غمخواری كنم - دشوارها رفت از نظر هر سد شد زیر و زبر
بر جای پا چون رست پر دوران به آسانی كنم - هم به درد این درد را درمان كنم
هم به صبر این كار را آسان كنم - تنگ شكر را ماند این سودای سر را ماند این
آن سیمبر را ماند این شادی و آسانی است این - به دست من بود حكمش به هر صورت بگردانم
كنم زهراب را دارو كنم دشوار را آسان - هر كی بفسرد بر او سخت نماید حركت
اندكی گرم شو و جنبش را آسان بین - فرمود مشكلاتی در وی عجب عظاتی
خامش در زبانها آن می نیاید آسان - دیدم مستش خستم دستش
آسان آسان فی ستر الله - زهی روز و زهی ساعت زهی فر و زهی دولت
چنان دشواریابی را بگه بینی تو آسانی - یكی لحظه قلندر شو قلندر را مسخر شو
سمندر شو سمندر شو در آتش رو به آسانی - چه آسان میشود مشكل به نور پاك اهل دل
چنانك آهن شود مومی ز كف شمع داوودی - ایا دولت چو بگریزی و زین بیدل بپرهیزی
ز لطف شاه پابرجا به دست آیی به آسانی - چو آن كشتی نماید رخ برآید گرد آن دریا
نماند صعبیی دیگر بگردد جمله آسانی - چه آسانی كه از شادی ز عاشق هر سر مویی
در آن دریا به رقص اندرشده غلطان و خندانی - هر نیست بود هستی در دیده از آن سرمه
هر وهم برد دستی از عقل به آسانی - اشتر ز سوی بیشه بیجهد نمیآید
كی آمدهای ای جان زان خاك به آسانی - خاموش كه هر محال و صعبی
آسان شود از كف خدایی - چه شدم من تو بگو هم كه چه دانم شدهای
كی بگوید لب تو حرف بدین آسانی - در فتوح فتحت ابوابها
گرددت دشوارها آسان بلی - بلندتر شدهست آفتاب انسانی
زهی حلاوت و مستی و عشق و آسانی - آن چه شاهان به خواب میجستند
چون مسلم شدت به آسانی - «آسان» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- از جمله طمع بریدنم آسانست
الا ز کسی که جان ما را جانست - چون شیشه گریست توبهی ما پیوست
دشوار توان کردن و آسان بشکست - چون شیشه گریست توبهی ما پیوست
دشوار توان کردن و آسان بشکست - ای آنکه ز تو مشکلم آسان گردد
سرو و گل و باغ مست احسان گردد - من درد ترا ز دست آسان ندهم
دل بر نکنم ز دوست تا جان ندهم - ای داده مرا به خواب در بیداری
آسان شده در دلم همه دشواری - تو دوش چه خواب دیدهای میدانی
نی دانش آن نیست بدین آسانی - داغ مهرت اگر نه در جان بودی
در عشق تو جان بدادن آسان بودی - فردوسی
- «آسان» در شاهنامه فردوسی
- پرستیدن مهرگان دین اوست
تن آسانی و خوردن آیین اوست - همه رنجها گشته آسان بدوی
برو روشنی اندر آورده روی - نه دشواری از چیز برترمنش
نه آسانی از اندک اندر بوش - تن کشته با مرده یکسان شود
طپد یک زمان بازش آسان شود - بگفتند با زال چندی درشت
که گیتی بس آسان گرفتی به مشت - تن آسانی از درد و رنج منست
کجا خاک و آبست گنج منست - یکی کار پیش آمد اکنون شگفت
که آسانش اندازه نتوان گرفت - ورین رنج آسان کنم بر دلم
از اندیشهی شاه دل بگسلم - چنین رنج دشوار آسان کنیم
به آید که جان را هراسان کنیم - چنین است رسم سرای سپنج
یکی زو تن آسان و دیگر به رنج - چو بشنید سهراب ننگ آمدش
که آسان همی دژ به چنگ آمدش - همی پیلتن را نخواهی شکست
همانا که آسان نیاید به دست - که درمان این کار یزدان کند
مگر کاین سخن بر تو آسان کند - تو بر خویشتن گر کنی صدگزند
چه آسانی آید بدان ارجمند - همی گفت کاین را چه درمان کنم
نشاید که این بر دل آسان کنم - گر از گوهر شهریاران بدی
ازین زیجها جستن آسان بدی - اگر با من اکنون تو پیمان کنی
نپیچی و اندیشه آسان کنی - چه جستی جز از تخت و تاج و نگین
تن آسانی و گنج ایران زمین - تن آسانی خویش جستی برین
نه افروزش تاج و تخت و نگین - تو رنجی و آسان دگر کس خورد
سوی گور و تابوت تو ننگرد - «ره لشکر از برف آسان کنم
دل ترک از آن هراسان کنم» - یکی را همه بهره شهدست و قند
تن آسانی و ناز و بخت بلند - بسازید و از داد باشید شاد
تن آسان و از کین مگیرید یاد - چه بینید و این را چه درمان کنید
نشاید که این بر دل آسان کنید - نماند به کس روز سختی نه رنج
نه آسانی و شادمانی نه گنج - مرا این سخن بر دل آسان نبود
بجز خامشی هیچ درمان نبود - همان دختران را ببردند اسیر
چنین کار دشوار آسان مگیر - پس پشت او خوار مایه سوار
تنآسان گذشت از لب جویبار - بگفت آن شگفتی به موبد که دید
وزان راه آسان سر اندر کشید - سه دیگر که چون من ببستم کمر
تن آسان شد اندر جهان تاجور - بدو گفت رستم که ای مرد پیر
سخنها برین گونه آسان مگیر - مرا کشتن آسانتر آید ز ننگ
وگر بازمانم به جایی ز جنگ - بدو گفت کین بر تو آسان شود
دل بدسگالت هراسان شود - هزار اشتر بارکش بار کرد
تنآسان شد آنکو درم خوار کرد - به بازارگانی خراسانیم
به رنج اندرون بی تنآسانیم - نگه کرد بر کار چرخ بلند
ز آسانی و سود و درد و گزند - کند بر تو آسان همه کار سخت
ز رای دلفروز و پیروز بخت - تن آسانی و شادی افزایدت
که با شهد او زهر نگزایدت - خداوند گوپال و شمشیر و گنج
خداوند آسانی و درد و رنج - بپردخت شاپور گنجی بران
که زان باشد آسانی مردمان - کمان دار دل را زبانت چو تیر
تو این گفتههای من آسان مگیر - هرانکس که او از گنهکار چشم
بخوابید و آسان فرو برد خشم - چو خشنود باشی تنآسان شوی
وگر آز ورزی هراسان شوی - چنین گفت پس شاه با اردشیر
که کار جهان بر دل آسان مگیر - مر او را نکوکار زان خواندند
که هرکس تنآسان ازو ماندند - چو دانسته شد چارهی آن کنیم
گر آسان بود کینه پنهان کنیم - شبان باشم و زیردستان رمه
تنآسانی و داد جویم همه - جهان را ز دشمن تنآسان کنیم
بداندیشگان را هراسان کنیم - بدین خانه اندر تنآسان نهای
گر از شاه ایران هراسان نهای - بگفت این و چادر به سر برکشید
تنآسانی و خواب در بر کشید - کنون تا بدوشم ازین گاو شیر
تو این کار هر کاره، آسان مگیر - به رفتن دو هفته درنگ آمدش
تنآسان خراسان به چنگ آمدش - تن آسان بسوی خراسان کشید
سپه را به آیین ساسان کشید - نه آسانیی دید بی رنج کس
که روشن زمانه برینست و بس - وز آواز او بدهراسان بود
زمین زیر تختش تن آسان بود - چوخرسند باشی تن آسان شوی
چو آز آوری زو هراسان شوی - چو از رنج وز بد تن آسان شود
ز نابودنیها هراسان شود - که گرچند بد کردن آسان بود
به فرجام زو جان هراسان بود - جهاندار دشواری آسان گرفت
همه ساز نخچیر و میدان گرفت - تن آسان شود هرک رنج آورد
ز رنج تنش باز گنج آورد - هرآنکس که از بد هراسان شود
درم خوار گیرد تن آسان شود - چنین داد پاسخ بدو نیکخواه
که روز من آسانتر از روز شاه - ز سختی گذر کردن آسان بود
دل تاجداران هراسان بود - بپرسد که گیتی تن آسان کراست
ز کردار نیکو پشیمان چراست - فزونی نجوید تن آسان شود
چو بیشی سگالد هراسان شود - گنه کردگانرا هراسان کنیم
ستم دیدگان را تن آسان کنیم - ز چیزی که دلتان هراسان بود
مرا داد آن دادن آسان بود - بدین گیتی اندر بزی شادمان
تن آسان و دور از بد بدگمان - تن آسان بدی شاد وپیروزبخت
چراکردی آهنگ این تاج وتخت - بشهر خراسان تن آسان بزی
که آسانی و مهتری را سزی - چو خسرو سوی مرز خاقان شود
ورا یاد خواهد تن آسان شود - چواز پیش بدخواه برداشتش
به آسانی آورد و بگذاشتش - نمانم که آیی تو هر بامداد
تن آسان دهی گنج او را به باد - بر آساید از گنج و بگزایدش
تن آسان کند رنج بفزایدش - چنین کارها بر دل آسان مگیر
یکی رای زن با خردمند پیر - به نامه چنین کار آسان مکن
مکن تیره این فر و شمع کهن - چو بهرام داماد خاقان بود
ازو بد سرودن نه آسان بود - فرستاده چون در خراسان رسید
به درگاه مرد تن آسان رسید - فرشته بیاید یکی جان ستان
بگویم بدو جانم آسان ستان - همه مهتران خود تن آسان بدند
بد اندیش یک سر هراسان بدند - اگر سعد با تاج ساسان بدی
مرا رزم او کردن آسان بدی - همانا که سوی خراسان شویم
ز پیکار دشمن تن آسان شویم - ز بغداد راه خراسان گرفت
هم رنجها بر دل آسان گرفت - کمربند بگرفت و او را ز زین
برآورد و آسان بزد بر زمین